Tổng thống Donald Trump tweet nổ tùm lum tùm la, rất vui mừng
về thỏa thuận vào hôm thứ Bảy giữa Mỹ và
Trung Quốc sau khi Trump and Xi ăn tối với nhau hai ba tiếng đồng hồ. Hai phe đồng
ý ngưng chiến tranh mậu dịch trong 90 ngày để tiếp tục bàn coi có tới được thỏa
hiệp chung không.
Trump tuyên bố Bắc Kinh đã đồng ý giảm thuế đối với xe ô tô
Mỹ vào thị trường Trung Quốc từ 40% xuống 0%. Và mặc dù Trung Quốc không xác nhận
chi tiết này, nhưng có vẻ như tin tốt, vì mức thuế thấp hơn sẽ làm giảm đáng kể
giá xe của Mỹ, khiến chúng trở nên hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng cộng với
hàng tỷ người Trung Quốc.
Vấn đề là cái gọi là nhượng bộ này nó hơi trật đường rầy, vì
một chi tiết mà nhiều người dân không để ý hay biết tới và nó có thể dẫn đến sự
thất vọng lớn. Lại bị Trump gạt.
Thứ nhất, nếu Trung Quốc đồng ý hạ thấp thuế quan đối với xe
ô tô Mỹ, các nước khác như Đức, Nam Hàn, Nhật sẽ có khả năng hưởng lợi nhiều
hơn so với Mỹ.
Đây là lý do: Thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc được điều
chỉnh bởi các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), một cơ chế toàn cầu
làm ra để bảo đảm các nước giao thương công bằng với nhau. Một trong những quy
định lớn nhất, WTO nói, là “các nước không thể phân biệt đối xử giữa các đối
tác thương mại của họ.” Điều này được gọi là nguyên tắc “Most favored nation”:
Một quốc gia không thể đưa ra một đặc quyền riêng cho một quốc gia khác mà nó
phải cung cấp cho tất cả những nước liên hệ.
Nói cách khác, nếu Bắc Kinh giảm thuế suất đối với ô tô của
Mỹ xuống, nó cũng phải làm điều đó cho tất cả các quốc gia khác muốn bán xe của
họ tại thị trường Trung Quốc. Điều đó vẫn có thể làm tăng số lượng xe ô tô Mỹ
bán ở Trung Quốc, nhưng các quốc gia khác có thể sẽ là những người chiến thắng
cuối cùng.
“Các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc và Đức sẽ hưởng lợi nhiều
nhất từ việc này, chứ không phải các nhà sản xuất Mỹ, vì người Trung Quốc
không thực sự mua nhiều xe bán tải ( pick up truck) lớn mà các nhà sản xuất Mỹ ngày càng tập trung
vào”. Điều này do ông Jacob Kirkegaard, một chuyên gia thương mại quốc tế ở
Washington giải thích như vậy.
Thứ hai, các chuyên gia nói rằng hầu hết các xe được bán ở
Trung Quốc đều được sản xuất ở đó. Điều đó có nghĩa là đã có vài chiếc xe Mỹ bị
đánh thuế ở biên giới Trung Quốc. Do đó, việc giảm thuế quan bằng 0 sẽ có rất
ít tác động đến ngành xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc.
Nếu Trung Quốc không làm những gì Hoa Kỳ nói họ đồng ý - hoặc
Trump không thấy lợi ích ngay lập tức - chiến tranh thương mại thực sự có thể
leo thang.
Đây không phải là thỏa thuận tốt nhất cho Hoa Kỳ
Cách duy nhất để Mỹ thu được hầu hết các lợi ích từ thỏa thuận
này, các chuyên gia cho rằng, nếu Trung Quốc và Mỹ ký một thỏa thuận thương mại
tự do chính thức, vì những thỏa thuận này thay thế các quy định của WTO. Vì vậy,
nếu Trump và Xi ký một thỏa thuận như vậy với việc cung cấp không thuế quan
trong đó - và Quốc hội phê chuẩn nó - thì các nhà sản xuất ô tô Mỹ sẽ thấy được
nhiều lợi ích nhất.
Nhưng ít chuyên gia tin rằng Washington và Bắc Kinh sẽ ký một
thỏa thuận phức tạp và lớn như vậy. Họ đang gặp khó khăn khi đồng ý về cách
ngăn chặn một cuộc chiến tranh thương mại đang leo thang thì làm sao để một
mình tìm ra cách để giảm hầu hết các rào cản thương mại song phương.
Do đó, Bắc Kinh cho biết sẽ giảm thuế quan, được nâng lên
40% vào tháng Bảy để đáp ứng với chiến tranh thương mại của Trump, như một cử
chỉ hầu như trống rỗng để xoa dịu Trump.
Trump “makes các nước khác great again”.
