Dân chơi không sợ dính bầu. Sợ hay không?

Có cha nội kia trốn vợ đi xuống downtown kiếm nhà thổ hú hí. Đang hứng thú tưởng tượng tới gặp em múp sụp để mây mưa. Bất thình lình, cái cell phone nó buzz ù ù ù.

Trên màn hình khóa, chả có thể đọc dòng chữ “ Xin Được Cảnh Báo” ( Please be advised) . Chả hết hồn khi mở khóa điện thoại để đọc phần còn lại của tin nhắn:

Chúng tôi đã xác định rằng trong vài ngày qua, bạn có thể đã tương tác với ai đó gần đây đã thử nghiệm dương tính với COVID-19. Không cần phải hoảng sợ. Nhưng vì lợi ích của gia đình, bạn bè và hàng xóm, chúng tôi đang cần vào sự hỗ trợ của bạn. Ngay khi bạn có thể, xin vui long ….

Chả vội vả bỏ ý định xuống phố tìm em. Một câu thần chú  đã làm cho chả tự cô lập lần nữa, bắt đầu ngay bây giờ, hoặc ít nhất là cho đến khi chả có thể được kiểm tra để chứng minh rằng chả không có coronavirus.

Câu chuyện bên trên là của TK chế ra để làm giựt gân cho thiên hạ có chuyện để chửi bới trong những ngày u ám này. Khúc sau là chuyện đàng hoàng được đọc trên báo The Atlantic của tác giả Derek Thompson. Phỏng dịch viết lại cho bà con biết thêm một điều ứng dụng thú vị của công nghệ mới trong túi mình hàng ngày.

Câu chuyện minh họa bên trên có thể là một cái nhìn hiện thực về tương lai của đất nước. Đó là một thế giới trong đó nhiều doanh nghiệp trở lại bình thường, hàng triệu người trở lại làm việc và các biện pháp tránh xa trong quan hệ xã hội được nới lỏng. Đó là điều mà thiên hạ cần lo lắng làm sao tránh được khả năng hồi sinh của virus sau trận dịch được lắng xuống.

Đó cũng là một thế giới trong đó sự trở lại bình thường được xác định dựa trên sự ra đời của một công nghệ mới lạ. Hàng triệu người Mỹ, nhiều người trong số họ có thể hoài nghi sâu sắc về sự giám sát của chính phủ, hoặc Big Tech, có thể trở thành người bị tham gia vào một dự án quốc gia để theo dõi các chuyển động và tương tác của chính họ, để giúp các chuyên gia y tế công cộng vạch ra sự lây lan của kẻ thù vô hình.

Đây là thế giới của thử nghiệm và truy tầm. Test and Trace.

Trong tháng vừa qua, dịch coronavirus đã khiến hoạt động của Mỹ đóng băng sâu. Mặt tiền cửa hàng đã đóng cửa, hàng triệu người Mỹ đã mất việc làm và hàng triệu người khác đang phải đối diện với nguy cơ sức khỏe của họ bị lây bệnh khi vào bệnh viện và cửa hàng tạp hóa. Cơn ác mộng hiện đại này có thể không thực sự kết thúc cho đến khi điều trị bằng thuốc kháng vi-rút đáng tin cậy hoặc vắc-xin COVID-19 được phổ biến rộng rãi.

Cho đến ngày đó, có thể là một hoặc hai năm nữa, hy vọng tốt nhất của chúng tôi trong cuộc chiến chống lại coronavirus là chơi một trò chơi Whack-a-Mole tinh vi thường được gọi là thử nghiệm và truy tầm dấu vết.

Ở dạng cơ bản nhất, truy tìm dấu vết của người khác được gọi là theo dõi hoặc theo dõi liên lạc có nghĩa là xác định tất cả các tương tác gần đây nhất của các cá nhân bị bệnh để xác định người mà họ có thể đã bị nhiễm. Thử nghiệm cộng với truy tìm có thể bao vây virus làm cho nó chết đói vì không lây qua kiếm cơm từ những cơ thể mới không bệnh.

Cho đến gần đây, truy tìm dựa vào một công nghệ cổ lổ sỉ lỗi thời: theo kiểu phỏng vấn khai lý lịch dài thòng lòn. Để ngăn chặn sự lây lan của Ebola, chính quyền từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh đã yêu cầu người bệnh liệt kê các tương tác gần đây với gia đình, bạn bè và doanh nghiệp. Cuộc phỏng vấn đó sẽ tạo ra một danh sách những người liên lạc, những người sẽ được theo dõi bệnh trong vài tuần. Tiểu bang Massachusetts gần đây đã công bố kế hoạch thuê 1.000 người để thực hiện các cuộc phỏng vấn theo dõi hợp đồng này.

Nhưng cách tiếp cận theo kiểu cũ có thể không đủ. Mọi người có những ký ức sai lầm về người hoặc những gì họ đã chạm vào, hoặc nơi họ đã đến. Quan trọng hơn, các cuộc phỏng vấn giữa người với người có thể quá chậm để bắt giữ một đại dịch quốc gia đang gia tăng thông qua dân số.

Giải pháp? Điện thoại cell phone mà ai cũng có.

Điện thoại di động và điện thoại thông minh của có một số phương tiện đăng nhập hoạt động của người sử dụng. GPS theo dõi vị trí và Bluetooth trao đổi tín hiệu với các thiết bị gần đó. Ở dạng cơ bản nhất, theo dõi điện thoại di động có thể diễn ra như sau: Nếu ai đó kiểm tra dương tính với COVID-19, các quan chức y tế có thể lấy bản ghi hoạt động của điện thoại của người đó và so sánh với dữ liệu do chủ sở hữu điện thoại khác phát ra. Nếu các quan chức nhìn thấy bất kỳ sự trùng lặp GPS nào (ví dụ: dữ liệu cho thấy tôi đã đến điểm nóng của McDonald) hoặc các lần truy cập Bluetooth (ví dụ: dữ liệu cho thấy tôi đến trong một vài bước chân của một bệnh nhân mới), họ có thể liên hệ với tôi và thúc giục tôi tự cô lập, hoặc tìm kiếm chổ để làm một cái test thử nghiệm.

Ramesh Raskar , một nhà khoa học máy tính tại MIT Media Lab, đang làm việc trên một ứng dụng sử dụng GPS để tạo bản đồ cho thấy các chuyển động của những người được chẩn đoán gần đây với COVID-19. Một phiên bản đầu tiên, bạn có thể thấy một bản đồ với các điểm nóng lớn thí dụ như: 2 giờ chiều tại Starbucks, 3 giờ chiều tại thư viện. Nó sẽ cho bạn biết những người mắc bệnh gần đây đã đến đâu. Tất cả những gì chính phủ phải làm là yêu cầu mọi cơ sở thử nghiệm giải phóng những dấu vết của người nhiễm bệnh theo cách ẩn danh, để những người khỏe mạnh biết nơi cần tránh.

Đối với những người ủng hộ quyền riêng tư, thì đây là No No. Đối với những người bị bệnh thì tin tức có thể bị thu hoạch từ những cơn ác mộng đen tối nhất của họ. Nhưng Raskar khẳng định rằng mã ( software code) của anh ta là mã nguồn mở, mọi phần của mã phải được hiển thị cho mọi người, mỗi ngày, và không có chính phủ hay công ty công nghệ nào có quyền kiểm soát độc quyền đối với cơ sở dữ liệu tập trung mà nó có thể lạm dụng. Người dùng sẽ không tìm hiểu bất cứ điều gì khác về người bị nhiễm bệnh, chẳng hạn như tuổi tác hoặc giới tính.

Tuy nhiên, những thách thức về công nghệ và quyền riêng tư của việc truy tìm sẽ rất phức tạp và có thể bình thường hóa một mức độ giám sát có vẻ như là toàn trị. Nếu chúng ta muốn làm cho đúng, chúng ta nên học hỏi từ kinh nghiệm của các quốc gia khác. Ở Đông Á, truy tìm đã trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày. Để thấy cái nhìn thoáng qua về tương lai của Mỹ và dự đoán một số dư thừa tồi tệ nhất của công nghệ, thật hữu ích khi xem xét ngắn gọn cách truy tìm hoạt động trên khắp thế giới.

Hãy bắt đầu với Trung Quốc, nơi công dân ở hàng trăm thành phố đã được yêu cầu tải xuống phần mềm điện thoại di động phát sóng vị trí của họ cho một số cơ quan chức năng, bao gồm cả cảnh sát địa phương. Các liên hợp gặt đập ứng dụng địa lý - theo dõi với các dữ liệu khác, chẳng hạn như đặt vé, để chỉ công dân với các mã màu khác nhau, từ màu xanh lá cây (rủi ro thấp) sang màu đỏ (nguy cơ cao). Các cá nhân có nguy cơ cao có thể bị cấm từ các khu chung cư, văn phòng và thậm chí là cửa hàng tạp hóa. Nhiều người ủng hộ nhân quyền lo ngại rằng những gì đã được triển khai như một ứng dụng y tế công cộng đang hoạt động dưới ánh trăng như một công cụ gián điệp của chính phủ và phân biệt đối xử hàng loạt. Tất cả người tới Trung quốc lúc này ngay sau khi tới phi trường, một phần của thủ tục nhập cảnh hải quan là phải download và kích hoạt activate cái app này.

Tiếp theo, hãy nhìn vào Hàn Quốc, một nền dân chủ được cho là thành công hơn bất kỳ nơi nào khác trong việc ngăn chặn sự lây lan của virus. Chính phủ sử dụng một số nguồn, chẳng hạn như dữ liệu vị trí điện thoại di động, camera quan sát và hồ sơ thẻ tín dụng, để giám sát rộng rãi hoạt động của công dân. Khi ai đó kiểm tra dương tính, chính quyền địa phương có thể gửi cảnh báo, giống như cảnh báo lũ lụt, bao gồm họ, giới tính, tuổi, quận cư trú và lịch sử thẻ tín dụng của cá nhân, với hồ sơ từng phút của họ đến và đi từ các doanh nghiệp địa phương khác nhau. Ở một số quận, thông tin công cộng bao gồm phòng của một người trong tòa nhà, khi họ đến thăm nhà vệ sinh, và họ có đeo mặt nạ hay không, ông Mark Mark Zastrow, một phóng viên của tạp chí Nature, đã viết. Ngay cả lưu trú qua đêm tại 'nhà nghỉ tình yêu' đã được ghi nhận.

Các trường hợp mới ở Hàn Quốc đã giảm khoảng 90 phần trăm trong 40 ngày qua, một thành tích phi thường. Nhưng lượng thông tin trong các cảnh báo truy tìm của Hàn Quốc đã biến một số công dân của họ thành các thám tử ghế bành, người truy quét internet trong nỗ lực xác định những người kiểm tra dương tính và lên án họ trực tuyến. Choi Young-ae, chủ tịch Ủy ban Nhân quyền của Hàn Quốc, đã nói rằng sự quấy rối này đã khiến một số người Hàn Quốc không muốn thử nghiệm.

Singapore cung cấp có lẽ là mô hình có khả năng nhất cho phương Tây. Cư dân có thể tải xuống một ứng dụng có tên TraceTogether , sử dụng công nghệ Bluetooth để giữ nhật ký của các thiết bị gần đó. Nếu ai đó bị bệnh, người dùng đó có thể tải dữ liệu liên quan lên Bộ Y tế, thông báo cho chủ sở hữu của tất cả các thiết bị được ping bởi điện thoại của người bị nhiễm bệnh.

Ulf Buermeyer , một người ủng hộ quyền riêng tư, một sĩ quan tại Bộ Tư pháp Berlin, và tổng thống của Đức cho biết , Bluetooth Bluetooth tốt hơn nhiều so với GPS trong việc theo dõi các liên hệ thực tế . Hội dân quyền. Ưu điểm của ứng dụng Singapore là bạn phải đăng ký với số điện thoại của mình. Khi một người bị phát hiện mắc bệnh, chính quyền có thể dễ dàng kết hợp ID với số nhà liên quan và áp dụng các biện pháp hạn chế trực tiếp đối với những người này.

NOTE: Bluetooth thì chỉ có liên hệ khoảng cách gần vài chục thước, còn GPS thì đi từ VN qua Mỹ cũng track được.

Đức, nước đang giúp dẫn đầu các nỗ lực truy tìm của châu Âu, đang tìm cách điều chỉnh mô hình Singapore theo cách có thể khiến nó trở nên dễ hiểu hơn đối với sự nhạy cảm của phương Tây. Buermeyer nói với tôi rằng một khả năng là lập trình điện thoại để phát một ID khác nhau cứ sau 30 phút. Vì vậy, ví dụ, nếu tôi đến Starbucks vào buổi sáng, điện thoại của tôi sẽ phát một ID qua Bluetooth cho tất cả các điện thoại khác trong quán cà phê. Một giờ sau, vào bữa trưa với một người bạn, nó sẽ phát một ID khác cho tất cả các điện thoại khác tại nhà hàng. Trong suốt cả ngày, điện thoại của tôi cũng sẽ nhận và lưu ID và đăng nhập chúng vào Rolodex được mã hóa.

Vài ngày sau, nếu tôi được chẩn đoán nhiễm coronavirus, bác sĩ sẽ yêu cầu tôi tải dữ liệu của ứng dụng lên máy chủ trung tâm. Máy chủ đó sẽ đi qua Rolodex được mã hóa của tôi và tìm tất cả các ID tạm thời tôi đã thu thập được. Một thuật toán sẽ khớp các ID tạm thời với một thứ gọi là mã thông báo đẩy Mã một mã duy nhất kết nối mỗi điện thoại với ứng dụng. Sau đó, nó có thể gửi cho mỗi điện thoại một tin nhắn tự động thông qua ứng dụng: Xin được cảnh báo: Chúng tôi đã xác định rằng trong vài ngày qua, bạn có thể đã tương tác với ai đó…

Chuyến tham quan toàn cầu ngắn gọn này về công nghệ truy tìm cung cấp ít nhất ba bài học.

Đầu tiên, kiểm tra và theo dõi rất là hiệu quả. It works. Singapore và Hàn Quốc là những quốc gia rất khác nhau và từ Hoa Kỳ Nhưng họ đã học được từ những bài học trong những đợt bùng phát trước đó. Thông qua truy tìm, cả hai quốc gia đã giảm tử vong COVID-19 thành công hơn nhiều so với nhiều thành phố dày đặc tương tự của Hoa Kỳ.

Thứ hai, lượng thông tin khổng lồ có sẵn bằng cách truy tìm từ các ứng dụng sẽ làm cho chính phủ đói quyền lực và các tập đoàn đói dữ liệu muốn độc quyền chảy nước miếng thèm thuồn. Một ứng dụng truy tìm được thực hiện bởi đại dịch không thể trở thành một hệ thống giám sát vô thời hạn được điều hành bởi một số cơ quan chính phủ huyền bí.

Thứ ba, virus tạo ra một vấn đề nan giải về dữ liệu. Hiện tại , những gì chúng ta không biết là người bị nhiễm bệnh, và nơi họ đã bị chết có thể giết chúng ta. Kiểm tra và theo dõi cung cấp một giúp ra khỏi sự thiếu hiểu biết. Nhưng chúng ta càng tìm cách tìm hiểu về người bệnh, địa điểm và địa chỉ liên lạc của họ, chúng ta càng bắt đầu xâm phạm quyền riêng tư của bệnh nhân và doanh nghiệp.

Trong vài năm qua, những người ủng hộ quyền riêng tư đã chỉ trích Google và Facebook đã theo dõi chúng ta trên web và thu thập dữ liệu của chúng ta để dự đoán hành vi trong tương lai. Cho dù bạn tìm thấy những lời phê bình hấp dẫn hoặc quá sức, những lời buộc tội chắc chắn sẽ có cho công nghệ truy tìm. Sau đó, thật dễ dàng để tưởng tượng cái ứng dụng này bị cáo buộc và bị từ chối hoàn toàn.

Nhưng trong khi công nghệ quảng cáo trực tuyến có thể đánh lừa người tiêu dùng về bản chất của nhiệm vụ, thì mục đích truy tìm điện thoại thông minh rất đơn giản: Đây là phần mềm cho bạn biết liệu tín hiệu điện thoại di động hoặc thói quen hàng ngày của bạn có lây nhiễm virus đang giết người và phá hủy nên kinh tê.

Đại dịch đã yêu cầu người Mỹ thực hiện hành vi cực đoan nhân danh cứu người. Hàng chục triệu người Mỹ đang sống dưới sự quản thúc tại gia. Nhiều giám đốc điều hành và doanh nhân đã nói rằng họ đồng ý với một nhiệm vụ của chính phủ để đóng cửa các doanh nghiệp của họ. Trong những thời điểm kỳ lạ này, các quyền phổ biến mà trước đây dường như không thể bị hủy bỏ đã đột nhiên được đàm phán lại. So với cuộc sống của chúng ta chỉ sáu tuần trước, việc theo dõi điện thoại thông minh có vẻ như vi phạm nhân phẩm và quyền riêng tư của chúng tôi và so với cuộc sống của chúng ta sáu năm kể từ bây giờ, người ta hy vọng điều đó sẽ xảy ra. Nhưng so với cơn ác mộng hiện tại của chúng ta, chiến lược hy sinh quyền riêng tư của chúng tôi có thể là cách tốt nhất để bảo vệ các quyền tự do khác.

Tôi là người ủng hộ quyền riêng tư, nhưng tôi không giữ quyền riêng tư như một giá trị tuyệt đối, ông Bu Bueyeyer nói. Quyền riêng tư phải được cân bằng trong bối cảnh với các quyền con người khác. Cuộc sống và sức khỏe, là quyền con người quan trọng phải không?